اَمانْ

کلمه اَمانْ، مصدر از ماده اَمِنَ، یَاْمَنُ از باب عَلِمَ، یَعْلَمُ است .

اَمانْ در لغت یعنى آرامش خاطر داشتن ، نترسیدن و اعتماد کردن است . (58)

در اصـطـلاح فـقـهـا، امـان یـعـنـى دست کشیدن از جنگ و مهلت دادن به کافران ، پس از آنکه آنها تـقـاضـاى امـان کـردند به تعبیر دیگر: تضمین سلامتى افراد کافر توسط افراد مسلمان (یا رهبر مسلمانان ) و محفوظ ماندن ، مال و جان کافران در جنگ . (59)

بـه کـسـى کـه امـان داده مـى شـود ((مـُسـْتـَاءْمـَنْ)) و به امان دهنده ؛ ((آمن )) گویند. و در خواست پناهندگى ((استجاره )) نامیده مى شود. در فتح مکه وقتى لشکر اسلام در نزدیکى مکه اردو زده بـود، شـبـانـه ابـوسفیان براى کسب اطلاعات به نزدیک اردوگاه مسلمانان آمد که توسط عباس عـمـوى پـیـامـبـر کـه در حـال گـشـت زنـى بـود، شـنـاسـایى و به وى امان داده شد. وقتى عباس ابـوسـفـیـان را خـدمـت پـیـامبر(ص ) آورد آن حضرت دستور داد که او را نزد خود نگهدارد و فردا بیاورد ... . (60)

امـان دو قـسـم اسـت : فـردى و گـروهـى . امان گروهى فقط به دستور امام یا نائب او صادر مى شـود، ولى امـان فـردى را هـر مـسـلمانى مى تواند صادر کند، بدین معنى که هر یک از نیروهاى سـپـاه اسـلام مـى تـوانـد بـه فـرد یـا افـرادى از لشـکـر کـافران امان دهد و او را در پناه خود بگیرد. (61)

آیه زیر مؤ ید این حکم است :

((وَ اِنْ اَحـَدٌ مـِنَ الْمـُشْرِکینَ اسْتَجارَکَ فَاَجِرْهُ حَتّى یَسْمَعَ کَلامَ اللّهِ ثُمَّ اَبْلِغْهُ مَاءْمَنَهُ ذلِکَ بِاَنَّهُمْ قَوْمٌ لایَعْلَمُونَ)) (62)

و اگر یکى از مشرکان از تو پناهندگى بخواهد به او پناه ده تا این که سخن خدا بشنود سپس او را به جاى امنى برسان ، زیرا که آنها گروهى ناآگاهند!(با برنامه هاى سازنده دین اسلام آشنایى ندارند).

از حضرت على (ع ) چنین روایت شده است :

((مـَنِ ائْتـَمـَنَ رَجـُلاً عـَلى دَمـِهِ ثـُمَّ خـانَ بـِهِ فـَاَنـَامـِنَ الْقـاتـِلِ بـَرِىُّ، وَ اِنْ کـانَ الْمـَقـْتُولُ فِى النّارِ)) (63)

هـر کـس مـردى را بـراى حـفـظ جـانـش امـان دهـد، سـپـس بـه او حـیـله بـزنـد و خـیـانـت کـنـد، مـن از قاتل او بیزارم ، هر چند جایگاه مقتول ، جهنم باشد.

قسمتى از احکام امان

افراد مسلمان فقط براى افراد مى توانند، امان صادر کنند، نه براى جمع کافران ، امان عمومى را امـام یـا نـائب تـام الاخـتـیـار او صـادر مـى کـنـد زمـان صـدور امـام از طـرف آحـاد مـسـلمـانـان قـبـل از دسـتـگـیـرى و اسـیـر شـدن کـافـران است ، ولى امام بعداز دستگیرى نیز مى تواند امان بدهد. (64)

اسـیـران مـسـلمانى که در دست کافران اسیر شده اند، چنانچه بدون اجبار بعضى از کافران را امان دهند، امان آنان صحیح است . (65)

مدت امان نباید از یک سال تجاوز کند، مگر در حال ضرورت . (66)