جایگاه مکتبى شهادت ‏طلبى‏

شهادت‏طلبى در فرهنگ ائمّه و اهل بیت علیهم السلام جایگاه خاصى دارد. تمثیلات و تشبیهاتى که در خطبه‏ها، نیایش‏ها و سخنان آنان به کار رفته نشان مى‏دهد که این مقوله در نظر آنان از اهمیّتى ویژه برخوردار است. امامان معصوم علیهم السلام نه تنها هنگام نبرد و در میدان جنگ، بلکه در زمان صلح و در سراسر زندگانى خود از خداوند شهادت مى‏طلبیدند و آن را با سیاست مى‏آمیختند. سرآغاز نیایش و پایان بخش نامه‏ها و گفتارشان‏ طلب شهادت بود چنانکه حضرت على علیه السلام در پایان عهدنامه مالک اشتر مى‏فرماید:

 «... وَ انْ یَخْتِمَ لى‏ وَ لَکَ بِالسَّعادَةِ وَ الشَّهادَةِ وَ انَّا الَیْهِ راجِعُونَ»

و از خدا مى‏خواهم که کار من و تو را به سعادت پایان دهد و شهادت را نصیبمان گرداند.

امام سجاد علیه السلام در نیایش خود مى‏گوید:

 «... حَمْدًا نَسْعَدُ بِهِ فِى السَّعادَةِ مِنْ اوْلِیائِهِ وَ نَصیرُ بِهِ فى‏ نَظْمِ الشُّهَداء بِسُیُوفِ اعْدائِهِ»

 [خداوند را مى‏ستاییم‏] ستایشى که به وسیله آن به همراه نیک بختان روى نیک بختى بینیم و در شمار دوستان او درآییم و به شهداء که با شمشیر دشمنانش به شهادت رسیده‏اند بپیوندیم و درجمع آنان درآییم.

حضرت على علیه السلام مى‏فرماید:

 «وَ اللَّهِ لَانَا اشْوَقُ الى لِقائِهِمْ مِنْهُمْ الى‏ دِیارِهِمْ»  

به خدا سوگند! که اشتیاق من به [صحنه نبرد و] رویارویى با دشمن بیش از شوقى است‏ که آنان [دشمنان‏] به سرزمین خود دارند.

و چون ثمره شهادت، پیوستن به لقاء الله است، مجاهد را به تشنه کامى تشبیه کرده که در جست و جوى آب گوارا است:

 «الَرَّائِحُ الَى اللَّهِ کَالظَّمانِ یَرِدُ الْماءَ»

آن که [باسرعت و نشاط و جهاد خود] به سوى خدا برود، همچون تشنه کامى است که به سوى آب مى‏شتابد.

شهادت‏طلبى براى مردان خدا محرّکى نیرومند است و سرآغازى است براى حیات نوین که سدّ یأس و ناامیدى را مى‏شکند و به انسان‏هاى وارسته، روح زندگى مى‏بخشاید حضرت على علیه السلام هنگامى که خبر شهادت محمد بن ابى بکر، والى مصر را شنید، سخت متأثّر گشت. نامه‏اى به عبدالله بن عباس نوشت و در آن روحیّه شهادت‏طلبى خود را منعکس کرد و فرمود: از خدا مى‏خواهم که به زودى از یارانى چنین [بى وفا] آسوده‏ام کند که به خدا سوگند، اگر رویارویى با دشمن و رسیدن به فیض شهادت را امید نبسته بودم و با این دلخوشى، خود را براى مرگ آماده نمى‏کردم حتى ماندن یک روز با اینان را دوست نمى‏داشتم و یک بار دیدنشان را هم تحمّل نمى‏کردم.