تفاوت خودکشى با شهادت‏ طلبى‏

شهادت‏طلبى بر پایه ایمان مذهبى، بینش درونى و عمل شایسته استوار است، ولى خودکشى بر اثر خشم درونى و خیالات فرد یا جامعه و یا براى اشباع حسّ انتقامجویى و رهایى از بن بست فکرى انجام مى‏گیرد. استاد شهید مطهرى قدس سره در این‏باره مى‏نویسد:

گرایش‏هاى ایمانى مذهبى موجب آن است که انسان تلاش هایى على‏رغم گرایش‏هاى‏طبیعى فردى انجام دهد و احیاناً هستى و حیثیّت خود را در راه ایمان خویش فدا سازد.

این در صورتى میسّر است که ایده انسان جنبه تقدّس پیدا کند و حاکمیّت مطلق بر وجود انسان بیابد. تنها نیروى مذهبى است که قادر است به ایده‏ها تقدّس ببخشد و حکم آنها را در کمال قدرت بر انسان جارى سازد.

گاهى افرادى نه از راه ایده و عقیده مذهبى، بلکه تحت فشار عُقده‏ها، کینه توزیها، انتقام‏گیرى‏ها و بالاخره به صورت عکس العمل شدید در برابر احساس فشارها و ستم‏ها، دست به فداکارى مى‏زنند و از جان و مال و همه حیثیّات خود مى‏گذرند، همچنان که نظایرش را در گوشه و کنار جهان مى‏بینیم. ولى تفاوت یک ایده مذهبى و غیر مذهبى این است که آن جا که پاى عقیده مذهبى به میان آید و به ایده قداست ببخشد، فداکارى‏ها از روى کمال رضایت و به طور طبیعى صورت مى‏گیرد. فرق است میان کارى که از روى رضا و ایمان صورت گیرد که نوعى انتخاب است. با کارى که تحت تأثیر عقده‏ها و فشارهاى ناراحت کننده درونى صورت مى‏گیرد که نوعى انفجار است. ایمان مذهبى پیوندى است دوستانه میان انسان و جهان و به عبارت دیگر، نوعى هماهنگى است میان انسان و آرمان‏هاى کُلّى جهان؛ اما ایمان و آرمان‏هاى غیر مذهبى نوعى بریدگى از جهان و ساختن جهانى خیالى براى خود است که به هیچ وجه از جهان بیرون حمایت نمى‏شود.